Urtarrilaren 1etik aurrera Gizarte Segurantzan alta eman beharrak eragotzi egiten ditu kolektiboak lan-praktikak egiteko dituen itxaropenak.
Ateak itxi berri dira egoera irregularrean dauden eta profesionaltasun-ziurtagiria lortzeko ikastaroak egin nahi dituzten atzerritarrentzat. Bekadun guztiek kotizatzeko duten eskubidea aurten indarrean sartzearen albo-ondorioetako bat da. Praktiketako ikasleek, ordainduak izan ala ez, Gizarte Segurantzan kotizatu behar dute joan den urtarrilaren 1etik. Legearen espiritua argia da: enpresek kontratazioan izan ditzaketen prekarietatea eta gehiegikeriak saihestu nahi dira. Baina letra txikia eragozpen larria da egoera irregularrean dauden etorkinentzat; izan ere, Gizarte Segurantzan alta emanda ez daudenez, ezin dute ikastarorik egin profesionaltasun-titulu hori lortzeko. Eta horiek gabe, aurrerapen-itxaropenak blokeatzen dira.
“Ideia gisa, ondo dago martxoko Errege Lege Dekretuan adostutakoa; gertatzen dena da bidean arazo garrantzitsu bat sortu zaiela Gizarte Segurantzan alta eman ezin duten atzerritarrei, AIZrik ez dutelako”, azaldu dio egunkari honi Mikel Mazkiaran abokatuak, SOS Arrazakeriaren Estatuko Federazioko idazkari nagusiak.
Akronimo horren bidez, AIZ, Estatuko atzerritarren zerga-identifikaziorako kodea ezagutzen da, hau da, NANaren baliokidea. Bera gabe ezin dute praktikarik egin, eta haiek gabe ikastaroa osatzea ameskeria hutsa da. Gipuzkoan lan egiten duten gizarte-erakundeek azken asteetan kezkaz ikusten duten arazoa da.
Orain dela hilabete indarrean jarri zen neurria Bekadunaren Estatututik independentea da – geldirik dago –, Jose Luis Escrivá Gizarte Segurantzako ministro ohiak sustatutako pentsioen erreformaren barruan kokatzen baita. Aurreikusita zegoen dekretua 2023ko urriaren 1ean sartuko zela indarrean, baina araua enpresek dagokien kotizazio-zatia bere gain hartzeari uko egin ziotenean aurkitu zen.
Neurri polemiko baten luzapena
Eta emaitza izan zen 2024ko urtarrilaren 1era arte luzatu zela, unibertsitateak, enpresak eta erakundeak arauari egokitzeko, ikasleen eta etorkizuneko bekadunen garapen akademikoan ez oztopatzeko. Baina zer gertatzen da egoera irregularrean dauden pertsonekin?
Lanbidek jarraibide bat eman du, zeinaren bidez egoera irregularrean dagoen atzerritar batek ezin baitu enplegu-zerbitzuan izena eman praktikak egiteko.
Argitu gabe dago orain arte praktikak egiten zituzten etorkin helduei buruz dagoen zalantza, bai Euskal Enplegu Zerbitzuaren bidez, bai Lanbideren bidez, bai gizarteratzeko eta laneratzeko erakundeen bidez, hala nola Sartu edo Peñascalen bidez. Gaur egun, egoera ez da lausengarria. Lanbidek duela bi aste instrukzio bat eman zuen, eta horrek “alarma guztiak piztu zituen”, SOS Arrazakeriaren Estatuko Federazioak ziurtatu duenez. “Oso argi eta garbi dio atzerritar irregular batek ezin duela Lanbide zerbitzuan izena eman praktikak egiteko. Lege-dekretutik datorren neurria dela zehaztu du, eta txosten juridiko bat eskatuko dutela. Dena dela, gaur-gaurkoz, hori da dagoen egoera”, abokatuak azaldu duenez.
Euskal Enplegu Zerbitzuko iturriek baieztatu dute hori. “Duela bi aste jarraibide berriak jaso genituen profesionaltasun-ziurtagiria duten ikastaroak egiten dituzten pertsonek egin behar dituzten praktikei buruz. Arazoa da pasaportearekin izena emanda daudenekin ez dutela egoitza-baimenik, eta ezin zaiela alta eman Gizarte Segurantzan. Esan digutena da pertsona horiek ezin dituztela ikastaroak egin profesionaltasun-ziurtagiriarekin”, Lanbidek zehaztu duenez.
Arazoa arreta soziosanitarioan
Hala, arazo handienetako bat ikusten da norbanakoak etxean zaintzearen arloan. Zehazki, arreta soziosanitarioko profesionaltasun-ziurtagiria lortuta, ezinbesteko baldintza baita mendekotasuna duten pertsonekin lan egiteko. Gipuzkoako gero eta familia gehiagok erabiltzen dute figura hori, eta bide ez-formalaren bidez pertsonak kontratatzen dituzte etxean.
Aldundiak laguntza ekonomikoa ematen die bertaratuak kontratatu nahi dituzten familiei, mendekotasuna duten pertsonen autonomia bultzatzeko. Baina araudia oso argia da. Zaintzaileak titulua lortzea eskatzen du. “Eta sektore horretan emakume atzerritarraren profila da ohikoena. Eta emakume hori egoera irregularrean badago, arazoa planteatzen da, arreta soziosanitarioko ikastaroak alde teorikoa eta praktikoa dituelako”, SOS Arrazakeriaren Estatuko Federaziotik ohartarazi dutenez.
Lanbideren instrukzioa eman ondoren, hainbat bilera egin dira gizarte-erakundeen artean irtenbide bat bilatzen saiatzeko, nahiz eta gaur egun ziurtagiria lortzeko ate horiek itxita dauden.
Albiste osoa hemendik eskura dezakezu
