Donostiako eta Andoaingo taldeetako emakumeekin, gure alderik sortzaileena atera dugu.
Otsailean, martxoaren 8a hurbiltzen ari zela aprobetxatuz, hainbat saiotan arakatu eta ezagutu ditugu teknika eta mugimendu artistikoen adibideak. Irudimena eta aldarrikapena oso lotuta egon daitezkeela ikusi dugu, munduari mezuak helarazteko, eta aldi berean, ahalduntzeko tresna izan daitezkela.
Galdera asko egin dizkiogu geure buruari, besteak beste:
Zer mezu sortu eta partekatu nahi ditugu munduarekin?
Zer sormen-teknika eta -tresna erabili nahi ditugu?
Gure sorkuntzetarako serigrafia erabiltzea erabaki dugu.
Lanari ekin diogu, gure ahotsak eta ideiak elkartuz, eta mezu bat eta irudi bat sortu ditugu, gero hainbat poltsa eta kamisetatan eramateko.
Sormen-tailer hau, artisau-prozesua eta talde-lana izan da. Horri esker, parte-hartzaileek beren nortasuna eta autoestimua berretsi ahal izan dute, emaitza ukigarriarekin eta ahots propioarekin.
Prozesuaren argazki batzuk partekatzen dizkizuegu hemen:
“Zuetaz Harro” da 2024ko martxoaren 8ko Emakumeen Nazioarteko Egunaren kanpainaren leloa, Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Sailak bultzatua, Emakunderen, hiru foru aldundien eta EUDELen eskutik.
Esaldi honekin batera doan leloak, “Ahaldundutako emakume bakoitzaren atzean ahalduntzera bultzatu duen beste emakume bat egon da”, emakume adinduek gazteenen ahalduntzean egindako ekarpena goraipatzen du, belaunaldien arteko harremanaren garrantzia bereziki azpimarratuz.
Aurten, Erroak Elkartean, Emakunderen martxoaren 8ko kanpainarekin lotuta, “Zuetaz harro”, aipatu nahi dugu eta gure esker ona eman nahi diogu Concha Clavero Molinari,emakume ahaldundu izateagatik. Berak gu ere izatera bultzatu egin gaitu, baita beste emakume batzuek ere bultzatzen ditu. Belaunaldien arteko harremanari balioa eta garrantzia ematen dio. Erroak Elkartearen sortzailea izan zen, 1988an, eta erakundearen zuzendaria. Horrez gain, sareetako zuzendaritzako edo lehendakaritzako beste kargu batzuk betetzen ditu. Bere ibilbide profesionalean beti berdintasun eta emakumeen ahalduntzearen aurrerapen alde lan egin du.
Beterri Errotuz laneratze enpresan genero berdintasuna lantzen dugu, gizarte bidezkoagoa eta bidezkoagoa sortzen lagunduz.
Gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna sustatzen dugu, desberdintasunak murrizteko lan eginez eta sentsibilizazio- eta hezkuntza-prestakuntza hori bezalako ekintzak sustatuz.
2500 pertsona baino gehiago artatu ditugu Donostian, Donostialdean, Goierri Urola Garaian, eta bi urte hauetan babesa eta laguntza profesionala jaso dute beren enplegagarritasun maila hobetzeko, lan merkatura gehiago hurbiltzeko eta, kasu askotan, azken helburua, enplegu bat lortzeko.
Hainbat ekintza, hala nola Lanbideren enplegu-eskaera eguneratzea, helburuak zehazteko orientazioa, egungo lan-merkatuari buruzko informazioa, curriculum vitaea modu pertsonalizatuan egiteko laguntza, enplegu edota autoenplegurako motibazioa, gure orientazio-taldeak artatutako pertsonen aldetik jasotako zerbitzuen artean daude.
Datozen bi urteetan, gizartearen, oro har, eta, bereziki, egoera ahulenean dauden pertsonen, gizarteratzea eta laneratzea erraztea eta sustatzea da ilusio eta erronka bera.
Urtarrilaren 1etik aurrera Gizarte Segurantzan alta eman beharrak eragotzi egiten ditu kolektiboak lan-praktikak egiteko dituen itxaropenak.
Ateak itxi berri dira egoera irregularrean dauden eta profesionaltasun-ziurtagiria lortzeko ikastaroak egin nahi dituzten atzerritarrentzat. Bekadun guztiek kotizatzeko duten eskubidea aurten indarrean sartzearen albo-ondorioetako bat da. Praktiketako ikasleek, ordainduak izan ala ez, Gizarte Segurantzan kotizatu behar dute joan den urtarrilaren 1etik. Legearen espiritua argia da: enpresek kontratazioan izan ditzaketen prekarietatea eta gehiegikeriak saihestu nahi dira. Baina letra txikia eragozpen larria da egoera irregularrean dauden etorkinentzat; izan ere, Gizarte Segurantzan alta emanda ez daudenez, ezin dute ikastarorik egin profesionaltasun-titulu hori lortzeko. Eta horiek gabe, aurrerapen-itxaropenak blokeatzen dira.
“Ideia gisa, ondo dago martxoko Errege Lege Dekretuan adostutakoa; gertatzen dena da bidean arazo garrantzitsu bat sortu zaiela Gizarte Segurantzan alta eman ezin duten atzerritarrei, AIZrik ez dutelako”, azaldu dio egunkari honi Mikel Mazkiaran abokatuak, SOS Arrazakeriaren Estatuko Federazioko idazkari nagusiak.
Akronimo horren bidez, AIZ, Estatuko atzerritarren zerga-identifikaziorako kodea ezagutzen da, hau da, NANaren baliokidea. Bera gabe ezin dute praktikarik egin, eta haiek gabe ikastaroa osatzea ameskeria hutsa da. Gipuzkoan lan egiten duten gizarte-erakundeek azken asteetan kezkaz ikusten duten arazoa da.
Orain dela hilabete indarrean jarri zen neurria Bekadunaren Estatututik independentea da – geldirik dago –, Jose Luis Escrivá Gizarte Segurantzako ministro ohiak sustatutako pentsioen erreformaren barruan kokatzen baita. Aurreikusita zegoen dekretua 2023ko urriaren 1ean sartuko zela indarrean, baina araua enpresek dagokien kotizazio-zatia bere gain hartzeari uko egin ziotenean aurkitu zen.
Neurri polemiko baten luzapena
Eta emaitza izan zen 2024ko urtarrilaren 1era arte luzatu zela, unibertsitateak, enpresak eta erakundeak arauari egokitzeko, ikasleen eta etorkizuneko bekadunen garapen akademikoan ez oztopatzeko. Baina zer gertatzen da egoera irregularrean dauden pertsonekin?
Lanbidek jarraibide bat eman du, zeinaren bidez egoera irregularrean dagoen atzerritar batek ezin baitu enplegu-zerbitzuan izena eman praktikak egiteko.
Argitu gabe dago orain arte praktikak egiten zituzten etorkin helduei buruz dagoen zalantza, bai Euskal Enplegu Zerbitzuaren bidez, bai Lanbideren bidez, bai gizarteratzeko eta laneratzeko erakundeen bidez, hala nola Sartu edo Peñascalen bidez. Gaur egun, egoera ez da lausengarria. Lanbidek duela bi aste instrukzio bat eman zuen, eta horrek “alarma guztiak piztu zituen”, SOS Arrazakeriaren Estatuko Federazioak ziurtatu duenez. “Oso argi eta garbi dio atzerritar irregular batek ezin duela Lanbide zerbitzuan izena eman praktikak egiteko. Lege-dekretutik datorren neurria dela zehaztu du, eta txosten juridiko bat eskatuko dutela. Dena dela, gaur-gaurkoz, hori da dagoen egoera”, abokatuak azaldu duenez.
Euskal Enplegu Zerbitzuko iturriek baieztatu dute hori. “Duela bi aste jarraibide berriak jaso genituen profesionaltasun-ziurtagiria duten ikastaroak egiten dituzten pertsonek egin behar dituzten praktikei buruz. Arazoa da pasaportearekin izena emanda daudenekin ez dutela egoitza-baimenik, eta ezin zaiela alta eman Gizarte Segurantzan. Esan digutena da pertsona horiek ezin dituztela ikastaroak egin profesionaltasun-ziurtagiriarekin”, Lanbidek zehaztu duenez.
Arazoa arreta soziosanitarioan
Hala, arazo handienetako bat ikusten da norbanakoak etxean zaintzearen arloan. Zehazki, arreta soziosanitarioko profesionaltasun-ziurtagiria lortuta, ezinbesteko baldintza baita mendekotasuna duten pertsonekin lan egiteko. Gipuzkoako gero eta familia gehiagok erabiltzen dute figura hori, eta bide ez-formalaren bidez pertsonak kontratatzen dituzte etxean.
Aldundiak laguntza ekonomikoa ematen die bertaratuak kontratatu nahi dituzten familiei, mendekotasuna duten pertsonen autonomia bultzatzeko. Baina araudia oso argia da. Zaintzaileak titulua lortzea eskatzen du. “Eta sektore horretan emakume atzerritarraren profila da ohikoena. Eta emakume hori egoera irregularrean badago, arazoa planteatzen da, arreta soziosanitarioko ikastaroak alde teorikoa eta praktikoa dituelako”, SOS Arrazakeriaren Estatuko Federaziotik ohartarazi dutenez.
Lanbideren instrukzioa eman ondoren, hainbat bilera egin dira gizarte-erakundeen artean irtenbide bat bilatzen saiatzeko, nahiz eta gaur egun ziurtagiria lortzeko ate horiek itxita dauden.
Gurea bezalako komunitate txiki batean hiru espetxe ditugu, eta 1454 gizon eta 124 emakume daude askatasunik gabe. Duela bi urte pasatxo, 2021eko urrian, Eusko Jaurlaritzak espetxeen kudeaketa bere gain hartu zuen. Askatasun-gabetzeaz hitz egiteak esan nahi du justiziaz -bere zentzu zabalean-, biktimagilez eta biktimez, birsozializazioaz eta berreziketaz, prebentzioaz edo arazo sozialez hitz egitea. Giza eskubideen kontzeptua ere nabarmendu behar da, aurreko guztiak biltzen baititu.
Aurten, Nazio Batuen Erakundeak duela 75 urte Giza Eskubideen Adierazpena aldarrikatu izana ospatzen dugu. Askatasuna funtsezko printzipioetako bat denez eta espetxeak gune kalteberak direnez, 1948an aldarrikapenaz geroztik askatasun-gabetzeko zigorrak betetzen dituzten pertsonak bereziki babesten dituzten arauak ezarri dira. Hor daude Presoen tratamendurako gutxieneko arauak edo Nelson Mandela Arauak (NBE, 1955 eta 2015), Askatasunaz gabetzen ez duten neurriei buruzko Tokioko arauak (NBE, 1990), Presoen tratamenduari buruzko Bangkokeko arauak (NBE, 2011) edo Europako Espetxe-arauak (Europako Kontseilua, 2006, 2020an eguneratuak).
2023an, NBEren asmoa da pertsona guztientzako duintasunak, askatasunak eta justiziak duten garrantzia gogoraraztea, Giza Eskubideen Adierazpenaren unibertsaltasuna eta horrekin lotutako aktibismoa hobeto ezagutzea. Testuinguru horretan, ESEN (Espetxe Sarea Euskadi-Nafarroa, espetxeetako gizarte-erakundeen sarea) osatzen dugun 27 erakunde eta elkarteok azpimarratzen dugu espetxean dauden pertsonek gure erkidegoko parte aktiboa izaten jarraitzen dutela. Gure bizilagunak, senideak, lagunak edo hurbilekoak dira. Askatasunaz gabetzeko zigorra betetzen duten pertsona gehienek gabezia eta premia ugari dituzte (hezkuntzakoak, sozialak, prestakuntzakoak, sanitarioak, ekonomikoak edo emozionalak), eta horiek artatzeko baliabide espezializatuak behar dira, eta erantzukizuna da komunitatearentzat, erakunde publikoentzat eta gizarte-erakundeentzat. Pertsona horien profila honako hauek definitzen dute: adikzioen eta beste patologia fisiko eta mental batzuen presentziak, behar adinako edo gutxieneko lanbide eta hezkuntza heziketarik ezak, langabeziak eta lan-esperientziarik ezak, familia- edo gizarte-laguntza sendorik ezak, bazterkeriako bizi-testuinguruak egoteak edo espetxean luzaroan egoteak. Gizon eta emakume horiek gizarteratzea sustatu behar da, laguntza eta baliabideak emanez, eta prebentzio-politikak eta espetxeratzearen ordezko neurriak bultzatu behar dira.
Askatasun-gabetzearen kondenaren atzean galdera asko daude gure inguruko arazoei buruz eta horiei aurre egiteko moduari buruz: adikzioak, indarkeria, pobrezia, hezkuntza-urritasunak, etab. Nola ez gogoratu Garapen Iraunkorrerako 2030 Agendaren promesa nagusi eta eraldatzailea: “Inor atzean ez uztea”. Helburu ideal horrekin, ESENetik gure lana definitzen duten eskaera eta helburu batzuk aipatu nahi ditugu:
Askatasunik gabeko pertsonen bizi-baldintzak hobetzea eta euskal espetxeei giza eta material baliabide gehiago ematea.
Pertsona eskubide-subjektu gisa eta birgizarteratzeko dituen aukeretan zentratutako espetxe-tratamenduari heltzea bultzatzea. Ildo horretan, arreta berezia jarri behar zaie espetxean dauden pertsona ahulenei: adikzioak edo buruko gaixotasunak dituztenei, patologia larriak dituztenei, adinekoak edo 30 urtetik beherakoak direnei, gizarte-bazterkeriako testuinguruetatik datozenei edo askatasun-gabetzeko ibilbide luzeak jasan dituztenei.
Baloratu eta eragin gizarte-politiketan, ulertzen delako askatasun-gabetzea, kasu askotan, aldez aurretik gizarte-bazterketa baten ondorioa dela.
Gizartea sentsibilizatzea kolektibo horren errealitateari buruz eta haren arretan duen erantzunkidetasunari buruz, eta, horretarako, gizarte-ingurunean prebentzio-ekintzak eta espetxearen alternatiben ezagutza eta hedapena bultzatzea.
Eskura dauden gainerako baliabideekin (sozialak, osasunekoak, etxebizitzakoak, hezkuntzakoak edo enplegukoak) koordinatzea, espetxetik ateratzen diren pertsonek nahikoa laguntza izan dezaten delitu berriak prebenitzeko babes-elementu gisa.
Justizia errestauratiborako sarbide unibertsal handiago eta hobearen oinarriak ezartzea.
Munduko hainbat lekutan gordetzen dira presondegi zaharrak, askatasun-gabetzearen eta haren sufrimenduen historia gogorarazten diguten museo bihurtuak, eta zigor penalak etorkizunean zer izan beharko lukeen galdetzen digute. Badirudi espetxe-zigorra ardatz nagusia dela gure gizartean. Baina dena ez litzateke kartzela izan behar. Beharrezkoa da askatasun-gabetzea gainditzen duten neurri eta zehapenen katalogo bat izatea eta sustatzea, hezkuntza-baliabide berrietan, bitartekaritzan, eragindako kaltearen konponketan, arau-hausleentzako tratamenduan edo justizia leheneratzailean oinarrituta. Ez da seguruagoa askatasunik gabeko pertsona gehiago dituen gizartea, banakako eta gizarteko zailtasun eta arazoen aurrean prebentzio- eta esku hartzeko baliabide onak dituena baizik. Espetxe-zigorra jokabide larrienei aplikatu beharko litzaieke, aparteko erantzuna izan beharko luke, eta, nolanahi ere, giza eskubideen printzipioekin eta nazioko eta nazioarteko arauekin bat etorriz betearazi beharko litzateke.
Ezin dugu amaitu aipatu gabe munduko herrialde askotan preso dauden milaka pertsonak bizi duten egoera larria, barneratze-baldintza negargarri eta ankerrak pairatzen baitituzte. Espero dezagun giza eskubideen horizontea laster iristea espazio horietara. Nelson Mandelaren Nazioarteko Egunari eskainitako NBEren webgunea bere hitzorduetako batekin aurkezten da, eta ez genuke ahaztu behar: “Esan ohi da inork ez dakiela benetan nolakoa den nazio bat bere kartzeletako batean egon arte. Nazio bat ez da epaitu behar bere herritarrak posizio hobeagoarekin tratatzeko moduagatik, baizik eta gutxi edo ezer ez dutenak tratatzeko moduagatik.”
Erroak Elkartean pentsatzen dugu gizarteratzeari eta laneratzeari buruz hitz egiten dugunean, alde batera utzi ezin dugun alderdietako bat hizkuntza eta kulturara hurbiltzea dela, prozesuaren funtsezko zati moduan. Euskara gizarteratzeko tresna zoragarria dela uste dugu, eta, horregatik, gure gizarte- eta hezkuntza-prestakuntzako baliabideetan hizkuntzara eta kulturara hurbiltzeko apustua egin dugu.
Ekimen hau oso harrera ona izaten ari da gure zerbitzuetara etortzen diren pertsonen artean, eta bere egunerokoan ikasitakoa barneratzen ahalegintzen ari dira. Horregatik, aurten Euskararen eguna beraiei eskaini nahi diegu:
Aurtengo kanpainaren leloa honako hau da: Pornoa emakumeen aurkako indarkeriaren eskola bat da, eta egindako azterketatik ateratako datuak nabarmentzen ditu. Datu horien arabera:
• Eszena pornografikoen % 88,2k emakumeen aurkako indarkeria fisikoa edo ahozkoa du.
• Pornoarekin izandako lehen kontaktuaren batez besteko adina 12 urtekoa da.
• Nerabeen % 33,4k uste du pornoak eragin handia duela beren sexu-harremanetan.
Kanpainak ohartarazten duenez, gehien kontsumitzen den pornoaren bidez, indartu egiten da maskulinotasun bortitz eta menderatzailea eta feminitate atsegin eta kogrefikatu bat, beti ere plazer maskulinoaren eskura.
Erroak elkartetik gure hezkuntza-lanarekin eta inplikazioarekin laguntzen jakitea espero dugu, emakumeentzako babes- eta ahalduntze-inguruneak sortzen faboratuz.
Horrela agertu nahi dugu aurten ere Euskadiko ekonomia sozial eta solidarioko enpresek, #FiltroBarik. Udaberrian #SelfieModuan jarri ginen 2023ko Auditoria Sozialaren prozesuan parte hartzeko, eta orain erradiografiak erakusten dizkizuegu.
Imajinatzen duzu enpresek erradiografia bat jasaten dutela gizartean, ekonomian eta ingurumenean duten benetako eragina erakusteko? Eta, gainera, borondatez, gardentasunez eta modu parte-hartzailean egitea? Bada, horixe egin dugu Ekonomia Sozial eta Solidarioaren (ESS) erakundeek Euskadin, #FiltroBarik erradiografiatu baitira.
Erradiografiak Auditoria Soziala du izena, eta ESSko erakundeei eredu sozioekonomiko horren printzipioen eta balioen betetze-maila ebaluatzeko aukera ematen digun prozesua da, pertsonak eta planeta erdigunean jarri nahi dituena. Auditoria Soziala galdetegi batean oinarritzen da, eta hainbat dimentsio jorratzen ditu: erakundeen kudeaketa eta eragina, hala nola ekitatea, lan duina, iraunkortasun ekologikoa, lankidetza, ingurunearekiko konpromisoa eta aberastasunaren banaketa justua arloetan.
2023ko Auditoria Sozialaren emaitzak ESSko 100 erakunderen erradiografia erakusten duen txosten batean jaso dira. Erakunde horiek ia 30.000 langile eta bazkide ordezkatzen dituzte, eta 2022an 120 milioi euro baino gehiago fakturatu zituzten. Txostenak ESSren alderdi positiboak nabarmentzen ditu, baina erronkak eta hobetzeko arloak ere aipatzen ditu, iragazkirik eta makillajerik erabili gabe.
Auditoria Soziala ESS indartzen eta ikusarazten laguntzen duen tresna bat da, bai eta ESS osatzen duten erakundeen artean konfiantza eta sinergiak sortzen laguntzen duena ere. REAS Euskadik prozesu horrekin bat egiteko eta sarean parte hartzeko gonbita egiten die ESSn interesa duten erakunde guztiei, ekonomia gizatiarragoa, solidarioagoa eta iraunkorragoa eraikitzen jarraitzeko.
Ikasturte berri honetan, emakumeentzako bi talde sortuko ditugu: lehenengo taldea Donostian izango da, eta bigarrena aldiz, Andoainen. Bi talde hauek emakumeei zuzenduak dira, eta espazio bat sortu eta eraikitzea izango da xedea.
Helburu nagusia toki seguru bat eratu, behar ezberdinak dituzten emakumeen artean sarea eraikitzen hasi eta elkartze gune hauetan esperientzia berriak bizitzeko espazioa eskaintzea da.
Astean hiru saio izango dira, eta bertan parte hartzaileek izan ditzaketen galdera, kezka eta esperientziak elkarbanatzeaz gain, dinamika eta ariketa ezberdinen bidez norberaren talentuak piztea bilatuko da. Modu honetan, bakardadeari aurre egiteko laguntza sarea handitzea, barne baliabide eta gaitasunak indartzea eta inguruan izan ditzaketen errekurtso ezberdinak ezagutzea ahalbideratuko da.
Datak:
Donostiako taldea: 2023ko irailetik abendura Andoaineko taldea: 2023ko urritik abendura
Este sitio web utiliza cookies para que usted tenga la mejor experiencia de usuario. Si continúa navegando está dando su consentimiento para la aceptación de las mencionadas cookies y la aceptación de nuestra política de cookies.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
